M-e-e P-e-d

ฐานะทางประวัติศาสตร์ของร้านหมี่เป็ด


แม่มักพูดเสมอว่า&ไม่เป็นไร

๑). เราโยกย้ายมาปักหลักที่ถนนละม้ายสงเคราะห์นี้ประมาณปี ๒๕๓๔อยู่ใกล้กับโรงเรียนแสงทองวิทยา และโรงเรียนศรีนคร    ทุกเช้า-ผู้ปกครองจะพานักเรียนมากินหมี่ก่อนไปโรงเรียน    ส่วนใหญ่จะเป็นชั้นประถมที่ซุกซนเหลือกำลัง    พวกเขาจะเดินเข้ามาในร้านอย่างคุ้นเคย  นั่งประจำที่ดั่งนั่งในห้องเรียน  ส่งเสียงพูดคุยจ้อปากและบางคนก็ซนเป็นลิง    สลับกับเสียงคุณแม่ของพวกเขาที่คอยดุด่าว่ากล่าวเมื่อเห็นลิงมันซนกันนัก    ก็มีบ้างที่คุณพ่อคุณแม่บางคนปล่อยปละละเลย    ด้วยอาจเห็นว่าวัยของพวกเขาย่อมซุกซนเป็นธรรมดา    ข้าพเจ้านี่แหละที่จำเป็นต้องดุแบบนิ่มๆงามๆ    อาจถึงขั้นต้องเอ็ดตะโรเมื่อเห็นว่าข้าวของในร้านท่าจะเสียหาย    และหลายครั้งที่ข้าพเจ้าลงมือฟาดเบาะๆ    โดยนัยยะสื่อไปยังผู้ปกครองว่าคุณปล่อยลูกคุณเกินเลยไปมากแล้ว    น้ำตาล , ถั่ว ,พริกป่น    เด็กช้อนเอามาใส่รวมกันแล้วคุณไม่เห็นหรือ?  นั่นมันของกินของเข้าปาก  ไม่ใช่ของให้เด็กเล่น    เงยหน้าจากหนังสือพิมพ์ที่คุณจ้องแย่งจากโต๊ะอื่นซะบ้างสิ      โตมาจนป่านนี้มีลูกมีเต้าได้ยังไงกันจึงไม่รู้เรื่องอะไรเลย& ฟาดเสร็จข้าพเจ้าก็ขยี้หัวเด็กเบาๆอย่างเอ็นดู    ก่อนหันไปยิ้มให้ผู้ปกครองเด็กอย่างเปี่ยมด้วยความหวัง ดี

แหละเก้าอี้ไม้ทรงสูงที่มีเพียงตัวเดียวในร้านนี่สิ    มันกลายเป็นเก้าอี้ดนตรีสำหรับเด็กเล็กไปทุกเช้า สงครามจิตวิทยาสงครามประสาทเริ่มต้นขึ้นด้วยการวิ่งไปจับจองเก้าอี้สูง    ก่อนบอกผู้ปกครองหรืออาจเป็นข้าพเจ้าให้ช่วยยกไปให้ที่โต๊ะ      ในขณะที่เด็กเล็กคนที่วิ่งไปเอามือแตะเก้าอี้ไม่ทันได้แต่ยืนหน้างอ    มองหาข้าพเจ้าอย่างขอความช่วยเหลือ    ข้าพเจ้าจนใจที่จะเอาเก้าอี้ตัวนั้นให้เด็กคนนั้นได้  กติกามันมีอยู่  และเด็กคนที่วิ่งไปแตะไว้ก่อนนั้นเท่านั้นที่สมควรแก่การนั่ง    ทำได้ก็เพียงยิ้มปลอบใจว่าวันหลังค่อยมาแย่งใหม่    วันหลังจะต้องเป็นผู้ชนะ  เพราะผู้ชนะเท่านั้นที่จะได้ปีนเก้าอี้ทรงสูงขึ้นไปนั่งเป็นสง่า    วันนี้หนูแพ้แล้ว  หนูต้องยอมรับความพ่ายแพ้นี้ให้ได้

จากหน้างอๆมองหาความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ใจดีสักคนนั้น  ปากเล็กๆบางๆก็เริ่มเบ้  หยาดน้ำตา จะออขังรอหลั่งลงมารดแก้มยุ้ยๆ    แล้วเสียงร้องไห้โวยวายก็แผดลั่นสนั่นร้าน  เสียงดุเสียงปลอบอย่างใดไร้ผลโดยสิ้นเชิง    ท่านเคยได้ยินเสียงเด็กที่ร้องไห้แผดกรีดด้วยความเสียใจอย่างที่สุดไหม?  มันบาดลึกเข้าไปในก้อนเนื้อหัวใจผู้ใหญ่อย่างทรมานบัดซบเลยเชียวล่ะ    นอกเสียจากท่านจะเป็นผู้ใหญ่บัดซบเท่านั้น  ที่อาจจะเฉยเมยหรือกระทั่งรำคาญได้ลงคอ  ในขณะที่ข้าพเจ้ายกเก้าอี้ตัวนั้นโดยมีผู้ชนะนั่งยิ้มยินดี    ข้าพเจ้ามิกล้าเหลือบตาเหลียวมองใบหน้าอันรวดร้าวของผู้แพ้ได้เลย    เสียงสะอื้นด้วยความเสียใจเป็นล้นพ้น    ดวงตาน้อยเนื้อต่ำใจที่ยังคงอ้อนวอนร้องขอ    ข้าพเจ้าเอาเก้าอี้พลาสติคมาซ้อนๆกันให้สูง    แทนทดชดเชยเก้าอี้ไม้ที่มีอยู่เพียงตัวเดียวในร้าน    น่าแปลกที่พวกเขาไม่เคยใยดีมันแม้น้อย-สักคนเดียว!  โน่น-เก้าอี้ไม้ทรงสูงตัวนั้นต่างหากที่พวกเขายังจ้องมองมันอยู่ไม่วางตา    แม้กระทั่งเมื่อคุณแม่ป้อนหมี่เข้าปาก  เขาก็ยังสะอื้นพลางอ้าปากเคี้ยวกลืน    ข้าพเจ้าสะเทือนใจยิ่งนัก    และผู้แพ้นั้นแหละที่มักจะได้ไก่กับหมูแดงมากกว่าปกติ-เสมอ กระนั้นก็ตาม-ข้าพเจ้ามักจะยิ้มอย่างมีความสุข    ที่เห็นเด็กเล็กๆวัยไม่กี่ขวบร้องไห้    เพื่อจะแย่งเก้าอี้ที่ มีอยู่เพียงตัวเดียวในร้าน&&ข้าพเจ้ามีความสุขจริงๆ

เพราะที่จริงแล้ว-    มันไม่ใช่แค่เก้าอี้ไม้ทรงสูงราคาถูกๆอย่างที่มันเป็นเลย    มันเป็นเพียงสิ่งเดียวที่มี อยู่เพียงอันเดียวในร้านเล็กๆแห่งนี้  และเด็กเล็กเหล่านั้นรู้ว่ามันมีไว้สำหรับพวกเขาเท่านั้น    ความพิเศษนี่แหละที่กลายเป็นของวิเศษให้เด็กๆปรารถนา  ให้พวกเขายึดเหนี่ยว  ให้พวกเขาภาคภูมิ    มันเป็นทิพยรสอีกชนิดหนึ่งในร้านหมี่เป็ดศิริวัฒน์!  นึกภาพดูสิ-เด็กน้อยนั่งเก้าอี้ไม้ทรงสูง  ที่โต๊ะอยู่ในระดับเดียวกับการกินได้พอดีเป๊ะ!  เขาสามารถเอื้อมมือไปดึงทิชชูมาเช็ดปากได้เองเมื่อคุณแม่บอก    เขาสามารถเอื้อมไปคว้าแก้วน้ำอ้อยมาดื่มได้เองเมื่อกระหาย    ก่อนจะปรายตามองไปยังผู้แพ้อย่างเหยียดๆ  เมื่อเห็นพวกเขาร้องบอกคุณแม่ให้ส่งแก้วน้ำเหมือนเด็กไม่รู้จักโต! การเป็นเพียงสิ่งเดียวที่มีอยู่อันเดียวนี่แหละ    คือความวิเศษสุดพิเศษพิศดารนัก    และการเป็นความ วิเศษสุดพิเศษพิศดารนี่แหละ    ที่ทำให้พวกเขารู้สึกถึงการมีตัวตน    รับรู้รสแห่งชัยชนะ    และอาจจะหวนรู้สึกถึงความพ่ายแพ้ในวันที่เขาแพ้      ความรู้สึกสองฝ่ายนี้จะติดตรึงเข้าไปยังก้นบึ้งพวกเขานับนาน  ข้าพเจ้าคาดหวังว่าเขาคงจะยังจำได้ดีถึงความรู้สึกปลื้มปีติ  และความรู้สึกรวดร้าวเมื่อเขาเติบโตขึ้น    เขาคงไม่ลืมดวงตาปวดร้าวของผู้แพ้ที่เขาเองก็เคยผ่านพบมาหลายต่อหลายครั้ง    เพื่อมันจะกลายเป็นดวงตาเมตตาและรักในเพื่อนมนุษย์ด้วยกันในวันที่เขาเป็นผู้ใหญ่เพียงพอ

ข้าพเจ้าไม่เชื่อเด็ดขาด  หากใครจะบอกว่านั่นเป็นการสอนเด็กให้เห็นแก่ตัว    ทะเยอทะยานอยากได้ จนกล้ากระทำการใดใดได้แม้ผู้อื่นจะเสียใจ    อย่าลืมสิ-พวกเขาก็เคยพ่ายแพ้มาด้วยกันทั้งนั้น    กว่าพวกเขาจะโตพอนั่งเก้าอี้พลาสติคได้  เขาต้องผ่านความพ่ายแพ้กันมาคนละเท่าไร?    และจะเป็นผู้ชนะกันได้แค่คนละกี่ครั้ง?  เราควรจะแสดงความหวังดีต่อพวกเขาให้น้อยลงสักนิด    ควรเลิกเอาระบบวิธีคิดแบบผู้ใหญ่    โดยเฉพาะแบบผู้ใหญ่ที่สิ้นคิดไปใช้กับเด็ก    เพื่อปล่อยให้พวกเขาเติบโตตามธรรมชาติตามวัย    เรียนรู้สิ่งต่างๆด้วยตนเอง  ให้พวกเขาเคี้ยวและย่อยเองบ้าง    ก่อนจะเป็นอัมพาตระบบทางเดินอาหาร  ไม่มีเด็กกล้าหาญคนใดจะไม่แย่งชิง  เช่นเดียวกับไม่มีเด็กกล้าหาญคนใดจะไม่หวงแหนมิใช่หรือ?    ทั้งท่านแหละทั้งข้าพเจ้านี่แหละ  ที่จะต้องบอกเด็กด้วยภาษาง่ายๆที่พวกเขาฟังเข้าใจ  ว่าเราแพ้ก็เพื่อให้รู้จักความชนะ  และชนะก็เพื่อให้เข้าใจความพ่ายแพ้    เป็นคำถามสำหรับท่านแหละทั้งข้าพเจ้าโดยแท้ว่าจะบอกพวกเขาอย่างไร
ข้าพเจ้าจึงมักจะยิ้มอย่างมีความสุข    ที่เห็นเด็กเล็กๆนั่งเป็นสง่าบนเก้าอี้ไม้ทรงสูงแล้วยิ้มอย่างปีติยินดี และนี่คือเหตุผลที่ข้าพเจ้าไม่ซื้อเก้าอี้สูงมาเพิ่มแม้แต่สักตัวเดียว

๒).

สามสิบห้าปีแห่งร้านหมี่เป็ดศิริวัฒน์ที่ข้าพเจ้าเกิด!  ลูกค้าที่เคยเรียกข้าพเจ้าว่าไอ้ตี๋    ก็เรียกเป็นน้อง
จนที่สุดก็เป็นพี่ไปจนกระทั่งน้า!    อย่างน่าตกใจ-ที่หลายครั้งเด็กมันเรียกข้าพเจ้าว่าลุง!  จากไอ้ขี้แยร้องไห้ขี้มูกโป่งเมื่อสมัยร้านอยู่ตลาดกิมหยง    วันนี้เธอเป็นสาวสวยคมบุคลิกภูมิฐาน    สวยจนข้าพเจ้ามิกล้าเอ่ยปากชวนคุยเหมือนเมื่อเธอยังกะโปโล    และเด็กชายขี้อายที่วันนี้เธอกลายเป็นสาวหน้าอกแหลมเปี๊ยบ!    ที่ข้าพเจ้าไม่กล้าจ้องหน้าอกเธอแม้ว่าจะแปลกใจสักเพียงใดก็ตามที

จากรุ่นสู่รุ่นจากวัยผลัดวัย    มากมายที่ผ่านพ้นลับ  และมากมายที่ยังคงซื้อขายกันอย่างสม่ำเสมอ หลายครั้งที่เราเราจำเป็นต้อง แถม ให้ลูกค้าของเรา    ท่านต้องรู้ก่อนว่าเป็ดบ้านนั้น  ไม่ว่าจะขนาดเท่าลูกนกหรือโตใหญ่ขนาดเท่าห่าน  ราคามันก็เกือบหนึ่งร้อยบาทด้วยกันทั้งสิ้น!    ข้าพเจ้าจึงจำต้องกัน น่องเป็ด ไว้สำหรับถ้วยที่สั่งพิเศษ    แต่สำหรับลูกค้าผู้น่ารักของข้าพเจ้านั้น-เอาไปเลย!    ไม่ว่าจะสั่งพิเศษหรือธรรมดา    เขาจะต้องได้น่องเป็ดชิ้นใหญ่ๆชิ้นนั้นเท่านั้น&ไม่เป็นไร

จริงอยู่-ที่ข้าพเจ้าปรารถนากำไรให้มากมายที่สุด    จริงที่สุด-ที่ข้าพเจ้าปรารถนาจะลดต้นทุนให้น้อยที่ สุด    จริงอีกนั่นแหละ-ที่ข้าพเจ้าปรารถนาเม็ดเงินจำนวนไม่รู้จักที่สุด!    ปีกหนึ่งอันที่ข้าพเจ้าแถมไปในถ้วย  มันย่อมหมายถึงกำไรหดหายไปส่วนหนึ่ง  ย่อมหมายถึงต้นทุนเข้าเนื้อไปส่วนหนึ่ง  ย่อมหมายถึงเม็ดเงินที่หลุดมือไปส่วนหนึ่ง  แต่สิ่งที่ข้าพเจ้าได้รับตอบกลับมาคือความพึงพอใจของลูกค้า  คือมิตรภาพอันแสนอบอุ่น  คือการพูดคุยสนทนาในหลายๆเรื่องแม้ในสถานที่นั้นไม่ใช่ร้านศิริวัฒน์      ข้าพเจ้าขาดทุนหรือกำไร? ข้าพเจ้าไม่สนใจแล้วล่ะว่าขาดทุนหรือกำไร    ข้าพเจ้ารู้เพียงว่าทำไมปาจึงมีความสุขมากนักในการค้า ขาย    และทำไมจึงพยายามเคี่ยวเข็ญให้ข้าพเจ้าค้าขายเยี่ยงที่ปาเคยค้าขาย  ด้วยวิธีเก่าๆ  ด้วยการค้าโบราณ    ด้วยอะไรก็แล้วแต่ที่ปาเคยอิดหนาระอาใจในความไม่เอาถ่านมาก่อนของข้าพเจ้า งานศพของปา      แขกของปาที่เราไม่รู้ว่าอยู่ที่แห่งใดและมีใครบ้างทยอยมาในงานกันแต่ละคืน    จน เมื่อสืบเค้าความทรงจำได้จากแม่และจากพวกเราสามพี่น้อง  จึงรู้ว่าส่วนหนึ่งเป็นเพื่อนฝูงปาที่ยังมีชีวิตอยู่  และส่วนใหญ่เป็นลูกค้าเก่าของปาทั้งสิ้น!
๓). ปาสอนวิธีค้าขายให้ข้าพเจ้า    แม่สอนวิธีอยู่ร่วมกับเพื่อนมนุษย์ให้ข้าพเจ้า    อย่างไม่น่าเชื่อว่าทั้ง สองสิ่งนี้จะเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  ข้าพเจ้ากำลังเรียนรู้ทุกสิ่งทุกอย่างจากชั่วชีวิตของปาและของแม่    แหละในร้านหมี่เป็ดศิริวัฒน์นี่แหละ  ที่สัมพันธภาพระหว่างข้าพเจ้ากับลูกค้า  เป็นสัมพันธภาพที่มีชีวิต  มีน้ำเนื้อแห่งมนุษย์    และเป็นมิตร    ปรัชญาชีวิตมากมายอยู่ในถ้วยหมี่เป็ด  เช่นเดียวกับที่อยู่ในรอยอุ่นของก้นลูกค้าบนเก้าอี้
มันเป็นวิธีการค้าแบบเก่า  ที่นักธุรกิจสมัยใหม่แห่งยุคทุนนิยมเต็มตัวฉงน  และไม่เชื่อว่านี่คือวิธีการค้าที่สามารถสร้างค่ามนุษย์ได้เต็มจำนวนเม็ดเงิน!
ท่านนักธุรกิจสมัยใหม่ยุคทุนนิยมเต็มตัว    ท่านลองฟาดเด็กเบาะๆสักครั้ง    แล้วยิ้มให้ผู้ปกครองเด็ก ด้วยความหวังดีดูสิ    ข้าพเจ้าเชื่อว่าท่านโดนชกกลับมาแน่นอน!

ไม่เป็นไร&

หมี่เป็ด  ผู้ชายนัยน์ตาสนิมเหล็ก

๑๙  กันย์  ๒๕๔๖

พิมพ์ครั้งแรกที่  หนังสือพิมพ์โฟกัสภาคใต้      ๒๕ - ๓๑  ตุลาคม  ๒๕๔๖